Dr. Yasin Şen, Dörtdivan Kültür Atlası ve Dörtdivan Manileri kitaplarını anlattı

RÖPORTAJ, 18 Aralık 2021 12:02

Dörtdivan Çok Programlı Lisesi (ÇPL) Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni Dr. Yasin Şen, geçtiğimiz ay yayımlanan Dörtdivan Kültür Atlası ve Dörtdivan Manileri isimli kitapları hakkında açıklamalarda bulundu.

Dr. Yasin Şen, Dörtdivan Kültür Atlası ve Dörtdivan Manileri kitaplarını anlattı

banner62

Dörtdivan Çok Programlı Lisesi (ÇPL) Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni Dr. Yasin Şen, geçtiğimiz ay yayımlanan Dörtdivan Kültür Atlası ve Dörtdivan Manileri isimli kitapları hakkında açıklamalarda bulundu.  

1989 yılında Ordu’nun Fatsa İlçesi’nde doğan Dr.Yasin Şen, ilkokul ve liseyi memleketinde tamamladı. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi bölümünde lisans, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eski Türk Edebiyatı Anabilim Dalında yüksek lisans yaptı. 17. Yüzyıl şairlerinden Dîvâne Rüşdî Divanı üzerine hazırladığı tezini savunarak doktor unvanı aldı. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB)’na bağlı çeşitli okullarda öğretmen olarak görev yaptıktan sonra, 2018 yılında Gerede Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’ne, 2020 yılının başında da Dörtdivan Çok Programlı Anadolu Lisesi’ne atandı. Gerede’de görev yaparken başladığı Dörtdivan kültürü üzerine çalışmalarına Dörtdivan’daki görevi sırasında da devam etti ve Dörtdivan Kültür Atlası ve Dörtdivan Manileri adlı iki kitap yazdı. Dr. Yasin Şen çalışmaları hakkında önemli açıklamalarda bulundu.

‘’Dörtdivan bana göre bir açık hava Türkoloji Fakültesi gibi’’

Dörtdivan’da ikamet etmeye başlayınca öncelikle buranın havasından ve suyundan çok etkilendiğini vurgulayarak söze başlayan Dr. Yasin Şen, ‘’ Ben kalabalık şehirleri ve alışveriş merkezlerini pek aramam. Gösterişsiz, sade, tarih ve kültür dolu, buna rağmen başkalarının hemen hiç iltifat etmediği yerler, hatta insanlar hep ilgimi ve dikkatimi üzerine çekmiştir.’’ dedi. Dörtdivan’ın burada anlattığı duruma tam olarak uyduğunu ve zaman zaman kendisine ‘’Burada beni böyle etkileyen ne var acaba?” diye sorduğunu söyleyen Yasin Şen, ‘’2020’nin Ocak ayında Dörtdivan’a tayinim çıkınca hemen kolları sıvadım ve daha önceki görev yerlerinde yaptığım Türk Halk Edebiyatı derlemelerimi daha derin bir biçimde burada yapmaya başladım. Çünkü Dörtdivan bana göre bir açık hava Türkoloji fakültesi gibi bir şeydir. Bir köylü teyzemden Yunus Emre’nin kullandığı fakat bugün unutulmuş kelimeleri duyunca, yüzyıllardan beri üst üste biriken Türk’ün bu topraklardaki tecrübesine sözlü kültür vesilesiyle şahit olunca yanılmadığımı anladım. Bir de Türkçe öğretmeni rahmetli Cevdet Canbulat’ın hazırladığı Dörtdivanlı Hilmî dışında burada herhangi bir kitap çalışması yapılmamış. Üstelik burası, Evliya Çelebi’nin Seyahatnâme’de ifade ettiğine göre Ertuğrul Gazi’nin fethettiği topraklardı. Tarihi ve kültürü böylesine derin bu memlekete kültürel açıdan pek de el atılmayışı beni hem çok etkiledi hem de üzdü. Bunun üzerine derhal Dörtdivan Kültür Atlası projesini başlattık.’’ ifadelerini kullandı.

 “’Dörtdivan Kültür Atlası’nı yine Dörtdivanlı’nın bir eseri olarak görüyorum’’

Dörtdivan Kültür Atlası’nın, Dörtdivan Çok Programlı Anadolu Lisesi öğrencileriyle yapmak istediği bir çalışma olduğunu, öğrencilere ödev verip onlardan gelen edebî ve kültürel ürünleri belli başlıklar altında tasnif edip, okulun bir çalışması olarak bu adla bir kitap çıkarmayı düşündüğünü belirten Yasin Şen konuşmasını şöyle sürdürdü: ‘’Bunda kısmen ilerleme kaydettik. Fakat pandemi şartları, öğrencilerin okula gelmeyişi bunu birlikte yapmamızı önemli ölçüde engelledi. Fakat ben bu çalışmadan geri durmadım. Derlemelere telefonla, sosyal medya üzerinden devam etmeye çalıştım. Dörtdivanlılara bu konudaki samimiyetimi hissettirdim. Allah da nasip etti, bu kitabı bitirmek ve yayınlatmak kısmet oldu. Tabi bu yine bir ekip çalışmasıyla ortaya çıktı. Dörtdivan Belediyesi ve Dörtdivan Köroğlu Kalkınma ve Dayanışma Vakfı (DİVANKAV) olmasaydı bu kitap yine gün yüzüne çıkmayabilirdi. Kaynak kişiler bilgilerini bizimle paylaşmasalardı ne yapabilirdik? Dolayısıyla ben Dörtdivan Kültür Atlası’nı yine Dörtdivanlı’nın bir eseri olarak görüyorum.’’

‘’Dörtdivan Kültür Atlası, adı üzerinde Dörtdivan’ın kültürünü esas almaktadır.’’ diyen Şen, kitabın yedi bölümden oluştuğunu bildirerek içeriği hakkında şunları söyledi: ‘’İlk bölümde daha çok Dörtdivan’ın coğrafyası üzerinde durduk. İkinci bölüm Dörtdivan’ın tarihine ayrılmıştır. Burada ayrıca görebildiğimiz mevcut tarihî eserleri de incelemeye çalıştık. Üçüncü bölüm Köroğlu başta olmak üzere Dörtdivan’ın yetiştirdiği önemli şahsiyetleri ele almaktadır. Burada Ümmî Kemal hazretleri için de geniş bir yer ayrılmıştır. Türbesinin bulunduğu Tekkeköy, Bolu merkeze bağlı olmasına rağmen Ümmî Kemal hazretleri daha çok Dörtdivan kültürü içerisinde kabul görmüştür. Dördüncü bölüm Dörtdivan’da yaptığımız derlemeleri içerir. Burada bilmece, mani, atasözü, deyim, tekerleme, türkü, hikâyeler, efsaneler yer almaktadır. Beşinci bölüm ise ziyaret yerlerine, geleneksel ve dinî mûsikîye, halk inanışlarına, halk takvimine, düğünlere, âdetlere ve çocuk oyunlarına ayrılmıştır. Altıncı bölümde ise Dörtdivanlıların belirli adlar altında topluca yaptıkları sosyal etkinlikler ve yaylacılık kültürü söz konusu edilmeye çalışılmıştır. Bana göre kitabın en önemli kısımlarında birisi yedinci bölümü oluşturan sözlük kısmıdır. Bu kısım hazırlanırken daha önce yapılan çalışmalardan yararlandığımız gibi bizim de tespit ettiğimiz birçok mahalli kelime oldu. Burası Dörtdivan’ın dil zenginliğini ele alan bir bölüm olarak ortaya çıktı. Ekler kısmında Dörtdivan için yazılan şiir ve yazılardan ve yapılan araştırmalardan bazı örnekler koyduk.’’

‘’Kültür ve halk, kapalı bir mücevher kutusu gibidir’’

Halk kültürü ve Türk Halk Edebiyatı çalışmalarının yazılı ve sözlü olmak üzere iki ayağı olduğunun, sadece yazılı kaynaklara dayanarak yapılan bir çalışmanın, bilinenleri tekrardan öteye geçemeyeceğinin altını çizen Dr. Şen şunları kaydetti: ‘’İşte bilimsel tavır da buraya devreye girer. Siz önceki yazılanlara yeni şeyler ilave edebilirseniz, yazılanlardan bir yorum çıkarabilirseniz kültürü bilimsel bir çerçeveyle takdim etmiş olursunuz. Ben de ilk olarak Dörtdivan kültürüyle ilgili yazılı kaynaklara ulaştım. Bu konuda DİVANKAV’ın çıkardığı
 
dergilerde değerli yazılar vardı. Çalışmamın başlıklarını oluşturduktan sonra hem yazılı hem de sözlü kaynaklardan istifade ederek Dörtdivan Kültür Atlası’nı yazmaya başladım. Benim için önemli ve zorlu olan sözlü kültürün derlenmesiydi. Kültür ve halk, kapalı bir mücevher kutusu gibidir. Ters bir bakış açısı ve söz, o kutunun açılmasını güçleştirmekten başka bir işe yaramaz. Fakat Dörtdivan’a duyduğum derin sevgi benim burayı çözmemi kolaylaştırdı, diyebilirim. Fırına ekmek almaya giderken bile bir amcaya veya teyzeye selam verip onunla sohbet etmeye, hâlini hatırını sormaya önem gösteririm. Hem bir gönül ziyaret etmiş olurum, hem de sözlü kültürümüzle ilgili yeni şeyler öğrenmek için bir sohbet ortamı oluşmuş olur. Ben, Dörtdivan’daki yaşlılardan dinlediklerimle onlarca yazı yazıp yayınladım. Tabi burada size yardımcı olan bir husus var. Tecrübe ve birikiminiz size neyin yazılması, neyin yazılmaması gerektiğini çok iyi söyler. Evvela bunun için kitaplarla haşir neşir olmak gerekir. Geçmişin tecrübeleri bize neyin nasıl yapılması gerektiğini çok iyi öğretir.’’

‘’ Cami yıkılmış ama mihrap yerinde’’

Dörtdivan’la ilgili yazılı kaynakların yeterli olmamasına rağmen sözlü kültürün hâlâ güçlü olduğuna dikkat çeken Dr. Şen, şu görüşlere yer verdi: ‘’Hani eski bir tabir vardır, cami yıkılmış ama mihrap yerinde diye. Dörtdivan böyle bir yerdir. Dışarıdan hiçbir şey yokmuş gibi gözükür. Fakat onun kültürüne temas edince üst üste yığılmış yüzlerce yıllık zamanla ve derin bir kültürle karşılaşırsınız.’’ Köroğlu’nu, Dörtdivanlı Hilmî’yi yetiştiren bir memleket nasıl boş olabilir! Aynı zamanda Ümmî Kemâl hazretlerinin bir zamanlar yaşadığı toprakların üzerindeyiz. Dörtdivan’da Kırklar Makamı diye bir yer var. Burada Horasan erenlerinden bir zatın yattığı kayıtlı. Şimdi sorarım: Ecdadımızın, belki de Ahmed Yesevî hazretlerinin dervişlerinin gelip yerleştiği bu topraklarda hiçbir şey yok diyebilir misiniz? İnsana “Edep ya hu!” derler. Açıkça Dörtdivan’da kültür nâmına her şey var. Önemli olan sizde neyin olup olmadığı. Doğal olarak internet oyunlarıyla ve kitap okumadan ömür telef eden bir nesil bu kadim, köklü ve hâlâ güçlü kültürü görüp de teşhis edemez. Biz öncelikle bu köklü kültürü insanlara fark ettirmeye çalışıyoruz.’’

 ‘’ Benim araştırmalarıma ve kültür sevdama sahip çıkan yine Dörtdivanlı olmuştur’’

Dörtdivanlıların çalışmalarında önemli ölçüde yardımcı olduklarını bildiren Şen, özellikle derlemeler ve kendi çalışmalarıyla yakından ilgilenen, bir zaman Dörtdivan’ın Deveciler Mahallesi Muhtarlığı da yapan Fahri Kayaalp ve Çavuşlar Mahallesi Camii İmam-Hatibi İsmail Tezel’i sayabileceini söyledi.. ‘’Dörtdivan’ın yetiştirdiği kıymetli şair rahmetli Servet Yüksel ağabeyim de çalışmalarımda beni destekledi ve birçok katkıda bulundu.’’ diyen Şen, Biz de bir teşekkür borcu olarak Dörtdivan Kültür Atlası’nda ona yer ayırmış ve hem de ondan müsaade alarak eserlerine geniş yer vermiştik. Bu vesileyle değerli şairimize Allah’tan rahmet niyaz ederim. Yine bazı öğrencilerim de zaman zaman bana buldukları sözlü kültür ürünlerini gönderdiler. Kültürle yakından ilgilendiğimi ve bunları kayıt altına aldığımı fark eden her Dörtdivanlı özveriyle bana halk kültürü ürünlerini göndermeye başladı. Sohbet aralarında “Hocam şu da var!” diyerek araştırmalarıma katkıda bulundular. Benim araştırmalarıma ve kültür sevdama sahip çıkan yine Dörtdivanlı olmuştur. Burada her birine ayrı ayrı teşekkür ediyorum.’’ ifadelerini kullandı.

‘’Dörtdivan cönklerini bize yeniden hatırlatmak üzere yayınlanacak’’

Dörtdivan’ın şiir ve mûsikî kültürü olan bir yer olduğunu, bunu da ispatlayan, burada bir zamanlar Osmanlı Türkçesiyle tutulmuş cönk ve mecmua adı verilen defterler olduğunu kaydeden Dr. Şen, ‘’Rahmetli Cevdet Canbulat Dörtdivanlıların cönk denen bu defterleri çok iyi bildiklerini ve neredeyse her evde bu defterlerden olduğunu söyler. İsmail Hakkı Akyoloğlu hocamız da burada özellikle mûsikî konusunda yaptığı araştırmalarda cönklerden ilâhî okuma geleneğine bizzat şahit olmuş. Ben de bu geleneği yaşayan insanları dinledim, icra ortamları hakkında biraz fikrim oldu. Fakat cönkler özellikle 1960’lı yıllardan sonra hızla kaybolmuş Dörtdivan’da. Bu toprakların şiir birikimini, mûsikî kültürünü tescil eden bu defterler neredeyse hiçbir evde kalmamış.’’ diyerek, ellerinde bu defterlerden olanların da bunu büyük ihtimalle paylaşmak istemediklerini, yaptıkları araştırmalarda bunlardan birine ulaştıklarını ve Osmanlı Türkçesinden aktararak şu an itibariyle yayına hazırladıklarını söyledi ve ekledi: Birkaç ay sonra bu çalışmamız da Dörtdivan cönklerini bize yeniden hatırlatmak üzere yayınlanacak. Bu vesileyle elindeki cönkü bizimle paylaşan İsmail Tezel hocama teşekkür ederim.’’

‘’Dörtdivan’ın kültürüne hizmet etmeye devam edeceğiz’’

Dörtdivan’la ilgili çalışmalarının devam edeceğine dikkat çeken Dr. Yasin Şen sözlerini, ‘’Prof. Dr. Faruk Sümer hocamızın tespitiyle Dede Korkut’un diliyle konuşan Düldül Mevlüt’ün muhakkak çalışılması ve hayatının ve manzum sözlerinin kitaplaştırılması gerekir. Köroğlu’nu Dörtdivan’ı merkeze alarak yeniden çalışmak da önemli bir hizmet olurdu. Bizler elimizden geldiği kadar Dörtdivan’ın kültürüne hizmet etmeye devam edeceğiz.’’ ifadeleriyle sonlandırdı.

RÖPORTAJ, 18 Aralık 2021 12:02

Yorumlar (0)

Kalan karakter : 450
Gönderilen yorumların küfür, hakaret ve suç unsuru içermemesi gerektiğini okurlarımıza önemle hatırlatırız!
Akgül'den Özcan'a sert sözler

Akgül'den Özcan'a sert sözler

Kadir Altundağ, "Hamza Efe usulsüz ruhsatla sanayi alanına villa yapımına göz yumdu"

Kadir Altundağ, "Hamza Efe usulsüz ruhsatla sanayi alanına villa yapımına göz yumdu"

Başkan Tanju Özcan iftiralara karşı hukuki süreç başlattı

Başkan Tanju Özcan iftiralara karşı hukuki süreç başlattı

İlhan Durak net konuştu: Gidecekler!

İlhan Durak net konuştu: Gidecekler!

Kadın personele Başkan Yardımcılığı kıyağı mı?

Kadın personele Başkan Yardımcılığı kıyağı mı?

Tanju Özcan Dörtdivanlılar ile biraraya geldi

Tanju Özcan Dörtdivanlılar ile biraraya geldi

Başkan Özcan’dan 10 Ocak Gazeteciler Günü mesajı

Başkan Özcan’dan 10 Ocak Gazeteciler Günü mesajı

Bolu Belediyesi'nden öğrencilere moral ikramı: Çay ve simit

Bolu Belediyesi'nden öğrencilere moral ikramı: Çay ve simit

Ceren Bağcı yıla madalya ile başladı

Ceren Bağcı yıla madalya ile başladı

Kıbrıscık müzisyenlerini arıyor

Kıbrıscık müzisyenlerini arıyor

İsmail Akgül 3 Milyon BAĞ-KUR emeklisinin sesi oldu

İsmail Akgül 3 Milyon BAĞ-KUR emeklisinin sesi oldu

Cihan Başaran MHP'den aday adayı oldu

Cihan Başaran MHP'den aday adayı oldu

Tanju Özcan yabancı tabelaları indirtti

Tanju Özcan yabancı tabelaları indirtti

Geredespor zirve yarışını sürdürdü

Geredespor zirve yarışını sürdürdü

Mengen'de trafik kazası: 2 yaralı

Mengen'de trafik kazası: 2 yaralı

MHP ve Ülkü Ocakları seçimlere hazır

MHP ve Ülkü Ocakları seçimlere hazır

CHP'de aday adaylığı süresi uzatıldı

CHP'de aday adaylığı süresi uzatıldı

Tanju Özcan; ''Yeni gelmedim geri geldim''

Tanju Özcan; ''Yeni gelmedim geri geldim''

BBC Tanju Özcan'ı manşet yaptı

BBC Tanju Özcan'ı manşet yaptı

JASAT affetmedi

JASAT affetmedi